پتانسیل های اقتصادمقاومتی آذربایجان
اقتصاد مقاومتی اصطلاحی است که پس از تحریم های اقتصادی غرب و در رأس آن آمریکا، بر ایران سردمداران حاکمیت بر نحوه رفتار اقتصادی نامیدند تا با این شیوه تأثیر تحریم‌های اقتصادی را کاهش دهند. حال با توجه به پتانسیل های غنی منطقه آذربایجان در این مورد فراگیر به این تشریح این مسأله می پردازیم.
در شهریور ۱۳۸۹ آیت الله خامنه‌ای در دیدار با کارآفرینان برتر، اصول اقتصاد مقاومتی را چنین تشریح نمودند: ۱- استفاده از همه ظرفیت های دولتی و مردمی ۲- مدیریت منابع ارزی ۳- مدیریت مصرف ۴- استفاده حداکثری از زمان، مکان، منابع و امکانات و ۵- تکیه بر تولید ملی و داخلی.
با توجه به سخنان ایشان می توان مساله اقتصاد مقاومتی را در منطقه آذربایجان چنین تشریح کرد:
کشور ایران به لحاظ موقعیت جغرافیایی در کمربند خشک واقع شده است و دارای پراکندگی ناهمگون زمانی و مکانی بارش می باشد و به لحاظ اقتصادی از گام های پنجگانه در مرحله اول یعنی سنتی (کلاسیک) قرار دارد. در چنین موقعیتی اساس اقتصاد کشور را کشاورزی تشکیل میدهد. حال منطقه آذربایجان پس از حاشیه دریای خزر، حاصل خیزترین و به لحاظ تولید محصولات کشاورزی حائز اهمیت فراوان میباشد، که به نوعی تولیدات این منطقه ستون فقرات اقتصاد ایران را تشکیل میدهد.
حال با خشک شدن دریاچه اورمیه و باقی ماندن آنزیم‌های فراوان من جمله نمک در بستر دریاچه و انتقال آن توسط باد به سرتاسر منطقه، منجر به تبدیل زمین های کشاورزی به شوره‌زار و کویر میشود.
مساله دوم در رابطه با اقتصاد مقاومتی، صادرات معادن آذربایجان میباشد که پس از استخراج به سایر مناطق کشور منتقل میشوند. در همین رابطه میتوان معدن مس سونگون ورزقان، معادن طلای تیکان‌تپه (تکاب)، معادن خاک چینی مرند، معادن سنگ آلومینیا در کوه‌های قاراداغ، معادن سنگ توفارقان (آذرشهر) و معادن بسیار دیگر در سایر مناطق آذربایجان مانند زنگان، همدان، آستارا، ساری داش (سردشت) و… اشاره کرد.
با توجه به مساله فوق الذکر، خشک شدن دریاچه اورمیه ضربه مهلکی به بدنه اقتصاد کشور وارد میکند چرا که باعث از بین رفتن کشاورزی در این منطقه شده و مساله بیکاری و مهاجرت را یدک میکشد. در این شرایط با توجه به اصول اقتصاد مقاومتی اگر بتوان دریاچه را دوباره احیا کرد تنها از راه درآمد گردشگری میتوان برای ۱۰ میلیون نفر شغل مستقیم ایجاد کرد.
با توجه به این که تا سال ۲۰۲۵-۲۰۳۰ چراغ نفت ایران خاموش خواهد شد، احیای دریاچه اورمیه میتواند به عنوان جایگزین، از راه درآمد‌های گردشگری، کشاورزی، شیلات و… قابلیت این را خواهد داشت که برای میلیون‌ها نفر به صورت مستقیم و غیر مستقیم شغل ایجاد کند.
در رابطه با مساله دوم استخراج و انتقال مواد معدنی به سایر مناطق کشور به صورت غیر اصولی نتایج زیر را در پی داشته و خواهد داشت:
۱- ایجاد آلودگی‌های زیست محیطی شدید در منطقه آذربایجان
۲- افزایش بیکاری
۳- برهم خوردن تعادل و ترکیب جمعیتی بدین صورت که نیروی کار کارآمد و متخصص از منطقه خارج شده و به سایر مناطق کشور جذب میشود
۴- عقب ماندگی اقتصادی منطقه
۵- برهم خوردن تعادل جمعیت روستایی و شهری در منطقه به صورت مهاجرت‌های بی‌رویه از روستا به شهر
۶- وابستگی شدید منطقه از لحاظ منابع اساسی به سایر مناطق کشور
۷- با توجه به فاکت های فوق، عقب ماندگی فرهنگی، علمی در منطقه
۸- افزایش هزینه‌های حمل و نقل مواد اولیه به دلیل دوری راه
۹- با توجه به اصل مزیت نسبی، منجر به ضربه زدن به اقتصاد ملی میشود
۱۰- کاهش درآمد سرانه مردم منطقه
۱۱- شیوع انواع بیماری های غیر قابل کنترل
در خاتمه به این نتیجه میرسیم، رعایت دقیق اصول اقتصاد مقاومتی در منطقه نه تنها باعث رونق اقتصاد منطقه خواهد شد، بلکه باعث شکوفایی اقتصادی ایران خواهد شد و نهایتا عدم وابستگی ایران را به عوامل خارجی را در پی خواهد داشت.
