جمعیت ترکان ایران چقدر است؟

چندی قبل گزارش جالبی در سایت خبری دورنا نیوز نظرم را به خود جلب کرد گزارشی با عنوان جمعیت ترکهای ایران چقدر است؟ همان طور که در ضمن خبر خواندم تا کنون علی رغم در خواست های متعدد فعالان مرتبط با جمعیت های مختلف زبانی برای گنجاندن گزینه زبان، در سرشماری های دوره ای جمعیت، تا کنون هیچ گونه آمار گیری رسمی دراین زمینه به عمل نیامده است. در نتیجه هیچ گونه آمار رسمی هم در مورد تعداد جمعیت های زبانی مختلف ایران وجود ندارد هر گروهی هم با توجه به منافع خود آمار دلخواه خود را ارائه می دهد بیشتر منابع این گروهها هم سایت های خارجی است که در صحت اطلاعات آنها به علت عدم دسترسی به منابع داخلی همواره شک و تردید وجود دارد.

طبیعتاً تعبیر و بررسی جایگاه آمار زبانی در سرشماری کشورهای کثیرالملله بسیار مهم ارزیابی می شود چنانچه در تعریف اجزای مفهوم توسعه، که اگر آن را همچون پازلی در نظر بگیریم که در کنار هم قرار گرفته اند. هر قطعه از آنها ما را به درک تصویر واضحی از توسعه نزدیک تر می سازد. بالطبع توسعه اجتماعی و فرهنگی نیز همچون تکه ای از پازل، و از زیرساخت های اساسی مفهوم توسعه، نیازمند گنجاندن گزینه زبان در سرشماری ها می باشد. چرا که هر تصمیم گیری در رابطه با سیاست های اجتماعی و فرهنگی نیازمند آمار و اطلاعات پایه ای در رابطه با جامعه مورد نظر می باشد. فارغ از مباحث، نتایج و کاربردهای آمارِ زبانی موضوع حساس تری برایمان نمایان می شود و آن توجهات اخیر مسولین بلند پایه در رابطه با مسائل اقوام اعم از احقاق حقوق اساسی آنها و یا به دست آوردن اطلاعاتی جامع در این حوزه می باشد. چنانچه که ذکر شد مسولین بلند پایه در این رابطه اطلاعاتی به صورت جسته و گریخته بیان نموده اند مثلاً: علی اکبر صالحی وزیر امور خارجه سابق و معاون فعلی رئیس جمهور و رئیس سازمان انرژی اتمی ایران در مورخه 2012/1/18 پس از ورود به ترکیه در فرودگاه اسن دوغان در رابطه با پیوندهای تاریخی و فرهنگی ترکیه و ایران که یکی از علل نزدیکی ملت ایران و ترکیه می باشد(البته قبل از جریان سوریه) اظهار نمود که ما کم و بیش زبان مشترکی داریم بیش از 40% مردم ایران به زبان تورکی صحبت می کنند و این می تواند نکته بسیار مثبتی در روابط ترکیه و ایران تلقی شود. علاوه بر دکتر صالحی، حاجی بابایی وزیر آموزش و پرورش سابق در مورخه 88/9/23 در شورای عالی آموزش گفته بود: 70% از دانش آموزان در سراسر کشور دوزبانه بوده و پس از ورود به کلاس اول و گذراندن یک سال تحصیلی هنوز زبان مادری آنها به فارسی تبدیل نشده است. اینگونه دانش آموزان چگونه می توانند با دانش آموزانی که در تهران تحصیل می کنند رقابت کنند؟ وی اظهار داشت دانش آموزانی که در کلاس اول با این افت تحصیلی مواجه شود نمی تواند موفق باشد. البته ترکیب جمعیتی شهر تهران هم همیشه مورد بحث بوده است این شهر با پایتخت شدنش در سال 1210 قمری همواره پذیرای مهاجرین بوده است که بیشترین مهاجمان را هم به علت عدم اختصاص بودجه کافی از آذربایجان داشته است. در این اثنا سخنان احمد داود اوغلو وزیر امور خارجه سابق و نخست وزیر فعلی ترکیه نیز شایان ذکر است که در توجیح روابط نزدیک ایران و ترکیه (البته قبل از جریان روسیه) به خبرنگاران گفت: اگر از شما دومین شهر تورک زبان بعد از استانبول را بپرسند احتمالاً در پاسخ خواهید گفت آنکارا، اما پاسخ درست تهران است. اگر آمار صحیحی گرفته شود تعداد تورک های تهران از آنکارا بیشتر یا حداقل برابر با آن است.

در این راستا اگر سیر تاریخیِ نوع برخورد با اقوام، خاصه قوم ترک را در ایران بررسی کنیم متوجه می شویم که در ابتدای این بازه زمانی 90 و اندی ساله با روی کار آمدن رضاخان همواره هویت، زبان و دارایی‎‌های فرهنگی قوم ترک مورد هجمه‌ی عظیمی از روشن فکرنمایان وابسته قرار گرفت که سعی در تخریب فرهنگمان و به کرسی نشاندن مفاهیم شوؤنیستی را در اذهان عمومی داشت.

حال با توجه به اخبار مذکور در مقایسه با عملکرد نژادپرستانه حکومت پهلوی این سوال مطرح می شود که علاوه بر آرمان های انقلاب اسلامی چه عامل دیگری باعث توجه به حقوق اقوام شده است؟ در پاسخ به این سوال دو مساله مطرح می شود:  

1.حضور و فعالیت مستمر فعالان این عرصه که همواره مشعل هویت و زبان مادری خویش را تحت هر شرایط وخیمی برافروخته نگه داشته و با سربلندی این مشعل را به آیندگان سپرده اند.

2.روند جهانی شدن و طرح مساله دهکده‌ی جهانی که با استفاده از تکنولوژی روز مردم بیش پیش از اهمیت حقوق اساسی خویش آگاهی یافته و براین حق مسلم‌شان تاکید می رزند. در مقابل دولت نیز برای هماهنگی با روند جهانی شدن بها دادن به حقوق اقوام را در سرلوحه کار خویش قرار می دهد. چنانچه این مسائل در دو دهه اخیر با توجه به وضعیت مشابه کشورهای همسایه، که همگی تقریباً تک زبانه بودند، ایدئال به نظر می رسید ولی حال علاوه بر کشورهای پیشرفته ای چون سوئیس و سوئد که چهار زبان رسمی را یدک می کشند، همین در همسایگی خودمان تقریباً تمام کشورها از جمله: ترکیه، عراق، افغانستان و پاکستان به صورت دوزبانه اداره می شوند و در صورت دارا بودن زبان سوم نیز به صورت محلی تدریس می شود و حقوق تمامی اقلیت ها به نحو احسن مورد توجه قرار گرفته است که حاکی از رو به رشد بودن توسعه اجتماعی و فرهنگی کشورهای مذکور است. حال لازم است پس از حل مناقشات هسته ای با قدرتهای جهانی که می توان گفت بار سنگینی را از دوش دولت برداشته است لازم است جهت توسعه در سایر زمینه ها به وعده های داده شده توسط دکتر روحانی مبنی بر تاسیس فرهنگستان زبان و ادب ترکی و تحصیل زبان مادری در مدارس آذربایجان هر چه زودتر عمل شود.